Wanneer u als ondernemer in België een vennootschap wil oprichten, stuit u al snel op de keuze tussen een vennootschap onder firma (VOF) en een besloten vennootschap (BV). Hoewel beide vennootschapsvormen vaak gebruikt worden door kleine tot middelgrote ondernemingen, zijn de juridische, fiscale en praktische verschillen aanzienlijk. In dit artikel zetten we de verschillen voor u helder op een rij zodat u een gefundeerde keuze kunt maken.
Wat is een VOF?
Een VOF is een vennootschap onder firma. Het is een eenvoudige vennootschapsvorm waarbij twee of meer personen zich verbinden om onder een gezamenlijke naam een onderneming te voeren. De VOF is bijzonder populair bij familiebedrijven, zelfstandigen die willen samenwerken, en kleinere ondernemingen die snel willen starten zonder al te veel oprichtingsformaliteiten.
Kenmerken van een VOF:
- Geen minimumkapitaal vereist
- Rechtspersoonlijkheid, maar met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid van de vennoten
- Goedkoop en eenvoudig op te richten
- Geen notariële akte vereist, enkel een schriftelijke overeenkomst en inschrijving bij de KBO
- Belasting via de vennootschapsbelasting
Wat is een BV?
Een BV, of besloten vennootschap, is sinds het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) de populairste rechtsvorm voor ondernemers in België. Ze biedt een modern, flexibel kader voor zowel starters als groeibedrijven.
Kenmerken van een BV:
- Geen minimumkapitaal, maar een “toereikend aanvangsvermogen” is verplicht
- Beperkte aansprakelijkheid van de aandeelhouders
- Oprichtingsakte vereist via notaris
- Geschikt voor zowel eenmanszaken als samenwerkingen
- Complexere structuur, maar meer mogelijkheden tot statutaire vrijheid
Vergelijking VOF vs. BV in tabelvorm
| Kenmerk | VOF | BV |
|---|---|---|
| Minimumkapitaal | Geen | Geen, maar toereikend aanvangsvermogen vereist |
| Aansprakelijkheid | Onbeperkt en hoofdelijk | Beperkt tot inbreng |
| Aantal oprichters | Minstens 2 | Één of meerdere |
| Oprichtingsprocedure | Eenvoudig, geen notaris | Notariële akte verplicht |
| Oprichtingskosten | Lager (< €1.000) | Hoger (€1.200 – €2.000) |
| Rechtspersoonlijkheid | Ja | Ja |
| Fiscale behandeling | Vennootschapsbelasting, winstdeling vennoten | Vennootschapsbelasting, mogelijkheid tot optimalisatie |
| Structuur & flexibiliteit | Eenvoudig, weinig statutaire vrijheid | Flexibel, mogelijkheid tot verschillende aandelen |
| Continuïteit | Beperkt, fragiel bij overlijden/uittreding | Beter gewaarborgd via statuten |
Juridische aansprakelijkheid: beperkt of onbeperkt?
Een van de grootste verschillen zit in de aansprakelijkheid. In een VOF zijn de vennoten hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk. Dit betekent dat schuldeisers zich rechtstreeks op uw persoonlijk vermogen kunnen verhalen als de vennootschap haar verplichtingen niet kan nakomen.
Bij een BV is de aansprakelijkheid van de aandeelhouders beperkt tot hun inbreng. Uw persoonlijk vermogen blijft in principe beschermd, tenzij er sprake is van bestuurdersfouten of kennelijk grove nalatigheid.
Oprichtingsvereisten en kosten
De oprichting van een VOF is goedkoop en snel. Er is geen notariële akte nodig, enkel een schriftelijke oprichtingsakte en inschrijving in de KBO. De oprichtingskosten bedragen meestal minder dan €1.000.
Een BV vereist daarentegen een notariële akte, wat de oprichtingskosten verhoogt (gemiddeld €1.200 – €2.000). Daarnaast moet een financieel plan worden opgemaakt waarin u aantoont dat het aanvangsvermogen toereikend is.
Fiscale behandeling
Zowel de VOF als de BV zijn onderworpen aan de vennootschapsbelasting, die in België momenteel 25% bedraagt (20% op de eerste schijf van €100.000 voor KMO’s). In de praktijk zijn er echter enkele nuances:
- In een VOF worden de winsten meestal rechtstreeks aan de vennoten uitgekeerd, wat een extra belastingdruk kan meebrengen via de personenbelasting.
- In een BV kunt u als bestuurder een loon uitkeren en dividenden uitbetalen, met optimalisatiemogelijkheden via de liquidatiereserve of het VVPRbis-stelsel.
Flexibiliteit en continuïteit
De BV biedt meer structurale flexibiliteit. U kunt verschillende soorten aandelen uitgeven (met of zonder stemrecht, preferente aandelen), er kunnen duidelijke regels in de statuten worden opgenomen over overdracht van aandelen, en er is meer continuïteit bij overlijden of uittreding van een aandeelhouder.
Een VOF is in die zin fragieler: bij overlijden of uittreding van een vennoot moet vaak de hele vennootschap worden ontbonden, tenzij dit contractueel anders werd geregeld.
Voor welke situaties is een VOF geschikt?
Een VOF is interessant wanneer:
- U met een of meerdere personen op korte termijn wil starten
- U een vertrouwensband heeft met uw medevennoten
- U geen grote investeringen nodig hebt
- U lage opstartkosten wenst
Wanneer kiest u beter voor een BV?
Een BV is aan te raden wanneer:
- U uw persoonlijke aansprakelijkheid wil beperken
- U externe investeerders wil aantrekken
- U een groeistrategie voor ogen hebt
- U uw onderneming wil structureren met meerdere aandeelhouders of bestuurders
FAQ: Veelgestelde vragen over het verschil tussen VOF en BV
1. Kan ik een VOF alleen oprichten?
Nee, een VOF vereist minstens twee oprichters. Een BV kan wel door één persoon opgericht worden.
2. Wat gebeurt er bij faillissement van een VOF?
Bij faillissement van een VOF kunnen de schuldeisers zich ook richten op het persoonlijk vermogen van de vennoten.
3. Moet ik een financieel plan opstellen voor een VOF?
Neen, dat is enkel verplicht bij een BV.
4. Welke vorm is fiscaal voordeliger?
Dat hangt af van uw situatie. Een BV biedt meer optimalisatiemogelijkheden, maar brengt ook meer administratie met zich mee.
5. Kan ik mijn eenmanszaak omzetten in een VOF of BV?
Ja, beide omzettingen zijn mogelijk. Een BV vereist een notariële tussenkomst, bij een VOF kan het eenvoudiger.
Conclusie: VOF of BV?
De keuze tussen een VOF en een BV hangt af van uw ambities, het gewenste aansprakelijkheidsniveau en uw plannen op lange termijn. Wie op zoek is naar eenvoud en snel wil starten met een betrouwbare partner, kan perfect met een VOF aan de slag. Wie daarentegen zijn persoonlijke risico’s wil beperken en ruimte wil laten voor groei, kiest beter voor een BV.
Laat u bij twijfel zeker bijstaan door een accountant of jurist, zodat u de juiste juridische vorm kiest die aansluit bij uw ondernemingsdoelstellingen.
