Een veelgestelde vraag bij het opstarten van een onderneming is of het mogelijk is om een vennootschap onder firma (VOF) alleen op te richten. Zeker voor zelfstandige ondernemers of starters die graag kleinschalig beginnen, klinkt het aantrekkelijk om een eenvoudige vennootschapsvorm te kiezen zonder meteen een vennoot te zoeken. Maar is dit wettelijk toegestaan in België?
In dit artikel leggen wij stap voor stap uit wat een VOF inhoudt, of u deze alleen kunt oprichten, wat de alternatieven zijn als u alleen wilt ondernemen, en waar u op moet letten bij het maken van een keuze.
Wat is een VOF precies?
Een vennootschap onder firma (VOF) is een personenvennootschap die ontstaat wanneer minstens twee personen zich verbinden om samen een onderneming te voeren, met het oog op het maken van winst. De vennoten brengen iets in (geld, arbeid, goederen) en zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor de verbintenissen van de vennootschap.
Kenmerken van een VOF:
- Minstens twee oprichters: een VOF vereist minimaal twee natuurlijke of rechtspersonen.
- Geen minimumkapitaal: er is geen verplicht minimumkapitaal voorzien.
- Eenvoudige oprichting: kan via onderhandse akte.
- Geen rechtspersoonlijkheid zoals bij een BV of NV.
Kunt u een VOF alleen oprichten?
Nee, het is wettelijk niet mogelijk om een VOF alleen op te richten. Volgens het Belgisch Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) moet een VOF minimaal twee vennoten hebben. Dit is een fundamenteel kenmerk van deze vennootschapsvorm.
Als u een vennootschap alleen wilt oprichten, moet u dus op zoek naar een andere rechtsvorm die dit wel toelaat.
Wat zijn de alternatieven als u alleen wilt ondernemen?
Er zijn in België enkele duidelijke alternatieven als u zonder vennoot wilt starten:
1. Eenmanszaak
De meest eenvoudige en vaakst gekozen vorm voor zelfstandige starters. U bent als persoon zelf de onderneming, zonder aparte rechtspersoonlijkheid.
Voordelen:
- Snelle en goedkope opstart.
- Geen notariële akte nodig.
- Volledige controle.
Nadelen:
- Onbeperkte aansprakelijkheid met uw volledig persoonlijk vermogen.
- Minder mogelijkheden voor fiscale optimalisatie.
2. Besloten vennootschap (BV)
Sinds de hervorming van het vennootschapsrecht (WVV) in 2019 is de BV de standaardvennootschap geworden. En belangrijk: deze kunt u alleen oprichten.
Voordelen:
- Beperkte aansprakelijkheid.
- Rechtspersoonlijkheid.
- Flexibele structuur, geschikt voor zowel kleine als grote ondernemingen.
Nadelen:
- Hogere opstartkosten (notariële akte vereist).
- Meer administratieve verplichtingen dan een eenmanszaak.
Waarom kiezen ondernemers toch voor een VOF?
Hoewel u een VOF niet alleen kunt oprichten, blijft deze vorm populair bij:
- Samenwerkende zelfstandigen (bijvoorbeeld twee koks die een restaurant openen).
- Familiebedrijven.
- Partners met gedeelde expertise die geen zware vennootschapsstructuur willen.
De VOF is aantrekkelijk vanwege de eenvoud, lage opstartkost en fiscale transparantie. Alle winst wordt rechtstreeks belast bij de vennoten, wat voordelig kan zijn bij lage winstmarges.
Overzicht vergelijking: VOF, BV, eenmanszaak
| Kenmerk | VOF | BV | Eenmanszaak |
|---|---|---|---|
| Aantal oprichters | Min. 2 | 1 of meer | 1 |
| Aansprakelijkheid | Onbeperkt, hoofdelijk | Beperkt tot inbreng | Onbeperkt |
| Rechtspersoonlijkheid | Ja, maar beperkt | Volwaardig | Nee |
| Notaris vereist | Nee | Ja | Nee |
| Fiscale transparantie | Ja | Nee | Ja |
| Administratie | Eenvoudig | Meer verplichtingen | Zeer eenvoudig |
Belangrijke aandachtspunten bij uw keuze
- Aansprakelijkheid: kunt u het risico dragen van onbeperkte persoonlijke aansprakelijkheid?
- Kapitaal en financiering: plant u externe investeringen? Dan is een BV aantrekkelijker.
- Samenwerking: start u met een partner? Dan is een VOF mogelijk.
- Langetermijndoel: groeit uw activiteit snel, dan is een BV toekomstbestendiger.
FAQ
1. Kan ik tijdelijk een VOF alleen oprichten en later een vennoot toevoegen?
Nee, de oprichting vereist vanaf het begin minstens twee vennoten. Later een vennoot toevoegen is dus enkel mogelijk als u reeds met twee start.
2. Wat zijn de gevolgen als een vennoot uittreedt en er maar één overblijft?
De VOF moet dan worden ontbonden of binnen een redelijke termijn een nieuwe vennoot aantrekken. Een VOF kan niet verder bestaan met slechts één vennoot.
3. Waarom geen CommV (commanditaire vennootschap) overwegen?
Een CommV vereist ook minstens twee personen, maar laat een stille vennoot toe die niet actief meewerkt. Toch is dit geen oplossing voor wie helemaal alleen wil starten.
4. Hoeveel kost het om een BV alleen op te richten?
Reken op ongeveer €1.500 tot €2.500, inclusief notaris, publicatie en advies. Dit kan variëren naargelang de complexiteit en sector.
5. Is het moeilijk om over te schakelen van een eenmanszaak naar een BV?
Dat is relatief eenvoudig, maar vergt wel een statutenopmaak en notariële tussenkomst. Veel ondernemers starten met een eenmanszaak en schakelen later over.
Conclusie
Een VOF kunt u in België niet alleen oprichten: er zijn altijd minstens twee vennoten nodig. Wie alleen een onderneming wil starten, kan beter kiezen voor een eenmanszaak of een besloten vennootschap (BV). Beide opties hebben hun eigen voor- en nadelen, afhankelijk van uw ambities, financiële situatie en bereidheid tot risico.
Maak een weloverwogen keuze, en laat u waar nodig adviseren door een boekhouder of jurist.
